YANLIŞ BUNUN NERESİNDE?
Bir ülkede 20li yaşlara gelinde akıl almaz sayıda göz tembelliği vakası karşınıza çıkıyorsa burada yanlış uygulamaları aklınıza getirmelisiniz. Deontoloji gereği yazmamalı ama gerçekleri de anlatmak hastaların zarar görmemesi için gerekiyor. Sorumluk duygusu birilerini kırsak da bunu gerektiriyor.
Önce ve en önemlisi: Bir yanlış tüm doğruları götürür. Bunu her zaman her yayında anlatıyoruz. Sağlam gözü kapatmak göz sistemini bozmaktır, alt üst etmektir, gözün zararına çalışmaktır. Önlüğü yanlış iliklemeye başlamaktır. Kapatarak bir gözün görmesini artırıyorsanız, kapattığınız gözü de bozuyorsunuz demektir. 12 yaş altı gelişme dönemindeki göz fonksiyonlarının gelişmesini baltalamaktır.
Göz tembelliğini yanlış anlamak: Önce bunu anlatmak gerekir. “Çocuk az görüyor gözünde tembellik var” diyorsanız biraz doğru ama asıl doğru “ Tüm göz fonksiyonlarının geriletilmesi, göz sisteminin tümden tembelleştirilmesidir. “ Gözlüğe mahkûmiyettir, gözlüksüz duramamaktır. Az görme de hatalı tedavisinin meyvesidir, hatalı tedavilerden kaynaklanır.
Mükemmeli aramak: Neyimiz mükemmel ki bu konuda mükemmeli arıyoruz. 3-5 dakikada yapılan muayenenin denesi bu kadar olur. Sırada adam değil adamlar var. Devlette de böyle özelde de böyle. Bir de burnu büyükler var, bilmez ama bildiğini zannederler.
Sihirbazın tek numarası: Sihirbazın birkaç numarası veya birkaç numara bilen sihirbazlar… Ülkemiz doktorları 3-4 numara öğrenip piyasaya çıkan sihirbaz gibidir. Birkaç numarayla mesleğini sürdürür gider. Bu ülkede 5 makaleyi yere serip onlara benzeterek yayın çıkaran göz hekimleri var. Fazlasını yazamıyorum yazdıklarım için de üzülüyorum.
Kötü sihirbazlar: Sizi gözlüğe mahküm eder, hipermetrop’ta hastasını çirkin, her şeyi iri gösteren gözlükle süsler, lazer yapma derdine düşer, şaşılığı ameliyat eder… Sizin sihirbazınız iyi olsun ki rahat edesiniz.
Sorumlular: Kim bu sorumlular; anneler, babalar, özellikle doktorlar. Hastalar mı onlar daha küçük, cezai ehliyetleri bile yok. Anne baba pahalı gözlük almakla sorumluluğunun bittiğini zanneder.
Doktoru seçmek: Yurt dışında bu konuyla ilgili kitapta ilk yazılan metin ”Doğru doktoru seçmek.” dir. Doktor konuyu bilmiyorsa veya bu konuya ilgi duyup bilgi birikimi oluşturmadı ise hastasına da yararlı olmayacaktır. Şaşılık varsa meşhur değil şaşılıkta uzmanlaşmış göz doktorunu seçiniz. Şaşılık uzmanlık dalı değildir ama… Gözlük vermek bir sanattır, maalesef bu konuda sanatkârımız az. Gözlük verme konusunda çok kapsamlı kitaplar var ama doktorun ilgi alanına girmiyorsa, gözlük vermeyi basit bir olay olarak değerlendiriyorsa bize susmak düşer.
Olayı basit zannetmek: Gözlük reçetesi yaz, göz tembel bir gözü kapatalım de ve gönder. Olay bu kadar basit değil. Göz mükemmel çalışan bir saat gibidir, onlarca fonksiyonu var, onu anlamalı, çalışır tutmalıdır. Olayı bir gözün az görmesi, bir gözün tembelliği gibi basit düşünüyoruz. Göz sistemi tembel, sistem yeterince çalışmıyor, gözü gözlükle bozuyoruz, fonksiyonları gözlüğe yüklüyoruz...
Kapatma, gözleri çalıştır: Göz tembel, sağlam göze kapatma ver gönder, yok öyle bir şey. Sağlam gözü kapatmak gelişmekte olan göz sistemini alt üst etmek demektir.
Gözlük gösterir, ama siz gözü göstermelisiniz. Hata buradan başlıyor. Göz fonksiyonlarını işler halde tutarak gözü gösterir durumda tutmalısınız, bunu sağlamadıkça göz fonksiyonları giderek geriler, tembelleşir. Biz buna gözü gözlükle bozmak diyoruz.
Gözlük bağımlılık yapar, ilaç gibi, uyuşturucu gibi. Verdiğiniz gözlük tüm göz fonksiyonunu üstlenir, gözlük gösterir. Hasta gözlüksüz duramaz, anne baba sevinçli “Çocuk gözlüğe alıştı…” Bilmiyor ki çocuk gözlüksüz duramıyor. Doktor gözü gözlüğe bağımlı yapmamalı, göz fonksiyonlarını canlı tutmalıdır.
Hatalı gözlük gözü tembelleştirir: Takarsan da tembelleştirirsin, yanlış gözlük verilirse de tembelleştirirsin, yanlış gözlükçüyü seçersen de tembelleştirirsin. Bir gözlükte pantoskopik açı, verteks, gözlük bombesi, cam bombesi, cam kalitesi var, daha neler neler var. Ucuz gözlükte mükemmel gösterir ama gözlükçü pahalısını vermekte biz de pahalısını almakta yarış içindeyiz.
Hipermetrop’u yönetmek: Hata buradan başlıyor. Göz tembelliğinde en önemli neden hipermetroptur. Hipermetropta gözlük vermeyi tam uyguluyor musun? Yakın nokta, uzak nokta, dinlenme noktası, bulanıklaşma noktası, odaklama alanı genişliği…. Bunları değerlendirdin mi, uygulamaya koydun mu? Hipermetropta dinlenme noktası çok uzaklarda, normal kişinin dinlenme noktasına eşitleyip uzakta gözlüksüz görmesini sağladın mı? Göz fonksiyonlarını geliştirip küçük numara ile dolu dolu, net, berrak görmesini gerçekleştirdin mi? Yoksa kalın, çirkin, her şeyi iri gösteren bir gözlüğe mahküm mu ettin… Hipermetrop yani artı gözlük en önemli “Gözü gözlükle bozma” alanıdır.
Astigmatı gidermek: Astigmat en önemli şaşılık ve göz tembelliği nedenidir. Göz yamulur kornea ve lens kırışır. Gözlük de taksa net görmez. Astigmat her yaşta egzersizle giderilir, bebeklerde kolay, çocukta kolay, sonraki yaşlarda biraz uğraştırır. Astigmatsızlık mükemmel görmenin gereğidir, astigmatsız yaşam mutluluktur. Göz tembelliği ve şaşılık tedavisinde astigmatı düzeltmek en kolay ve hızlı tedavidir. Gözlük ve kapatma verip gönderme önce astigmatı düzelt…
Uyumu düzenlemek: Uyum kameradaki her mesafeyi netleştirmende zum yapmanın gözdeki karşılığıdır. Uyum güçlüdür, uyum gevşektir, uyum gecikir, uyum rezervi vardır, uyum spazmı ( kasılması) vardır. Gözlük verirken bunları göz önünde tutmazsan o göz tembelleşir de şaşı da olur….
Odaklama mükemmel görmenin gereğidir: Odaklama net görmedir, berrak görmedir, kaliteli görmedir, özetle mükemmel görmenin gereğidir. Odaklamayı yeterince sağlamazsan o göz tembelleşir de şaşı da olur…
Dahası da var: İki gözde farklı numara farklı uygulamalarla eşitlenmeli, gözlerin tercihli kullanımı sağlanmalı, merkezi görme geliştirilmeli, sferik aberasyonu gidermeli… Kapatma ver, gönder ve göz tembelliği tedavisi yapıyorum de, yok öyle bir şey…
Şaşılık varsa durum daha da farklıdır. İki gözle tek görme, füzyon, eş değerli algılama, görüntü tamamlama , 3 boyutlu görme, ekzantrik fiksasyon, supressiyon, shut off…. Bunları yoluna koymadan gözlük ve kapatma ver, gönder. Göz doktoru göz tembelliği tedavisi yapıyor... Yok öyle bir şey.
Ekzantrik fiksasyonu atlamak: Ekzantrik fiksasyon, görüntünün gören nokta dışına düşmesidir. Görüntü sarı noktaya düşerse net görüş sağlanır. Foveada net ve keskin görmeyi sağlayan hücreler yoğundur. Foveadan uzaklaştıkça bu hücrelerin sayısı giderek azalır. Foveaya gelen görüntü 10/10 yani tam görülür. Foveadan 1 mm uzağa düşen bir görüntü %40 daha az görülmesine neden olur. Yüksek numaralı ve astigmatlı gözlerde görme gayreti görüntünün sarı nokta dışına kaymasına neden olur. Gözler arası numara farkının olması dikkat çekmeyen 3-5 derecelik gözde kaymaya neden olur. Göz dışı kaslar buna göre hatalı gelişir. Şaşılıklarda %25-75 vakada görüntü gören nokta dışına düşer. Göz doktoru ekzantrik fiksasyonu belirlemeli ve tedavi etmelidir. Gözü kapatmak ekzantrik fiksasyonu düzeltmez.
Yanlış o kadar çok ki bunlar özetin özeti… Her şey gömleği yanlış ilikleme ile başlar, devamında düzelmez. Gözü kapattırmak hatalı iliklemenin başlangıcı, yanlış otobana giriştir. Doktor gömleği giyerken doğru iliklemeliydi…
İlave bilgi goztembelligitedavisi.net ve sasibebek.com